مراقبت‌های پس از جراحی لثه
رعایت مراقبت‌های پس از جراحی لثه، بخشی جدانشدنی از فرآیند درمان و بهبودی به شمار می‌رود. در ادامه به مهم‌ترین اصول و نکات مراقبتی پس از جراحی لثه پرداخته‌ایم تا با ارتقای آگاهی، مسیر بهبودی بیماران عزیز ایمن‌تر گردد.
مدیریت درد، تورم و خونریزی اولیه
در ساعات اولیه پس از جراحی، وجود مقداری خونریزی یا ترشح خونی از ناحیه عمل کاملاً طبیعی است. در این شرایط:
- گاز استریل تمیز را طبق دستور دندانپزشک روی محل جراحی قرار دهید و به‌آرامی روی آن فشار دهید. این کار به کنترل خونریزی و شکل‌گیری لخته مؤثر کمک می‌کند.
- در صورت احساس تورم یا التهاب، از کمپرس سرد استفاده کنید. کافی‌ست یک قطعه یخ را داخل حوله‌ای نازک پیچیده و هر بار به‌مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی گونه در سمت جراحی قرار دهید. این کار را در فواصل منظم در چند ساعت اول انجام دهید تا تورم کاهش یابد و خونریزی محدود شود. در زمان استراحت، سرتان را با استفاده از بالش کمی بالا نگه دارید تا فشار خون در ناحیه جراحی کاهش یابد.
- در صورتی‌که خونریزی پس از ۲۴ ساعت همچنان ادامه داشت، حجم آن زیاد بود یا همراه با علائم دیگری مانند احساس ضعف، تهوع یا تب بود، باید فوراً با دندانپزشک خود تماس بگیرید یا به مرکز درمانی مراجعه کنید.
فهرست مطالب این مقاله
رعایت دقیق دستورالعمل‌های دارویی
مصرف منظم، دقیق و مسئولانه‌ی داروهای تجویز شده، بخش جدایی‌ناپذیر از فرآیند درمان و بهبودی کامل بیماران است. این مسئله به‌ویژه در درمان‌های دندان‌پزشکی که احتمال بروز عفونت و التهاب وجود دارد، از اهمیت دوچندان برخوردار است.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت تجویز آنتی‌بیوتیک توسط دندانپزشک، مصرف دارو باید دقیقاً مطابق با دستورالعمل توصیه‌شده آغاز شود و تا پایان دوره تعیین‌شده ادامه یابد؛ حتی اگر علائم عفونت، مانند درد، تورم یا تب، زودتر از موعد از بین بروند. قطع مصرف زودهنگام آنتی‌بیوتیک می‌تواند منجر به بازگشت عفونت، افزایش مقاومت میکروبی و پیچیده‌تر شدن روند درمان شود.
- سایر داروها: در صورتی که داروهای مکملی مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، مُسکن‌ها یا دهانشویههای ضدعفونی‌کننده برای شما تجویز شده‌اند، مصرف آن‌ها نیز باید با دقت و طبق برنامه‌ی اعلام‌شده توسط دندانپزشک انجام گیرد. این داروها نقش مؤثری در کنترل درد، کاهش التهاب و تسریع روند ترمیم بافت دارند.
نکات مهم بهداشت دهان و دندان پس از جراحی
- مسواک زدن: در روزهای اول پس از جراحی، از مسواک زدن مستقیم دندان‌ها و لثه‌های مجاور ناحیه جراحی خودداری کنید. دندانپزشک شما زمان مناسب برای شروع مسواک زدن در این ناحیه را مشخص خواهد کرد. پس از این دوره، با استفاده از یک مسواک بسیار نرم و با حرکات آرام و ملایم و دور از محل جراحی، بهداشت دهان خود را حفظ کنید. بهداشت دهان و دندان در ناحیه جراحی نیازمند مراقبت‌های خاص و ملایم است تا از تحریک محل زخم جلوگیری شود.
- دهانشویه: ممکن است دندانپزشک شما دهانشویههای ضد باکتری خاصی حاوی کلرهگزیدین را تجویز کند. این دهانشویه‌ها به کنترل رشد باکتری‌ها و پیشگیری از عفونت کمک می‌کنند. دهانشویه را طبق دستور دندانپزشک و معمولاً دو بار در روز استفاده کنید. از شستشوی شدید دهان (قر‌قره کردن یا تف کردن با فشار) در روزهای اول پس از جراحی به شدت خودداری کنید، زیرا می‌تواند لخته خون محافظ را جابجا کرده و روند بهبودی را مختل کند.
در صورتی که پس از مطالعه‌ی این راهنما ابهامی داشتید یا در روند بهبود خود با مشکلی مواجه شدید، خوشحال می‌شویم در کنار شما باشیم. تیم درمانی دنتریتا آماده پاسخ‌گویی به پرسش‌ها و ارائه راهنمایی‌های لازم به بیماران عزیز است.
در صورتی که پس از مطالعه‌ی این راهنما ابهامی داشتید یا در روند بهبود خود با مشکلی مواجه شدید، خوشحال می‌شویم در کنار شما باشیم. تیم درمانی دنتریتا آماده پاسخ‌گویی به پرسش‌ها و ارائه راهنمایی‌های لازم به بیماران عزیز است.
پرهیزهای غذایی و رفتاری: محافظت از محل جراحی
- تغذیه: در روزهای اول پس از جراحی، تنها از غذاهای نرم و خنک استفاده کنید. از مصرف غذاهای سفت، داغ، تند، اسیدی یا چسبنده که می‌توانند محل جراحی را تحریک کنند یا به بخیه‌ها آسیب بزنند، خودداری نمایید. تا حد امکان، غذا را با سمت مقابل دهان که جراحی نشده است، بجوید.
- پرهیز از مکیدن پس از جراحی دندان: تا حداقل یک هفته پس از جراحی، از تف کردن با فشار و مکیدن شدید (مانند نوشیدن با نی یا کشیدن سیگار) به شدت خودداری کنید. این اقدامات می‌توانند فشار منفی ایجاد کرده و منجر به جابجایی لخته خون و عارضه‌ای به نام “خشکی حفره” (Dry Socket) شوند.
- سیگار کشیدن و الکل: مصرف سیگار و الکل به شدت روند بهبودی را مختل می‌کند و خطر عفونت و شکست جراحی را افزایش می‌دهد. حداقل برای چند هفته پس از جراحی از مصرف آن‌ها به طور کامل پرهیز کنید. مواد شیمیایی موجود در سیگار جریان خون را کاهش می‌دهند و مانع از ترمیم صحیح بافت‌ها می‌شوند.
- فعالیت‌های فیزیکی: از انجام فعالیت‌های فیزیکی شدید، ورزش‌های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین تا زمان بهبودی کامل (معمولاً ۱ تا ۲ هفته) پرهیز کنید. استراحت کافی به بدن شما کمک می‌کند تا انرژی خود را صرف ترمیم بافت‌ها کند.
پیگیری منظم و بخیه‌ها
در بسیاری از موارد، بخیه‌های جراحی جذب‌شونده هستند و نیازی به کشیدن ندارند. بااین‌حال اگر بخیه غیرقابل جذب دارید، حتماً زمان دقیق مراجعه برای کشیدن بخیه را رعایت کنید. در صورت مشاهده علائم عفونت مانند تورم شدید، چرک، بوی بد دهان یا تب، فوراً به دندانپزشک اطلاع دهید.
از این مرحله نگذرید؛ مراقبت، ادامه درمان است.
در کلینیک دندان‌پزشکی دنتریتا، رعایت کامل دستورالعمل‌های دارویی و نکات مطرح شده در این بخش از سوی بیماران، یکی از عوامل کلیدی در موفقیت درمان‌های انجام‌شده توسط تیم درمانی تحت نظر دکتر علی رفعتی به‌شمار می‌آید. مشاوره دقیق و پیگیری روند بهبود پس از درمان، از جمله مزیت‌های کلینیک برای دستیابی به نتایج بهینه است.
- تغذیه: در روزهای اول پس از جراحی، تنها از غذاهای نرم و خنک استفاده کنید. از مصرف غذاهای سفت، داغ، تند، اسیدی یا چسبنده که می‌توانند محل جراحی را تحریک کنند یا به بخیه‌ها آسیب بزنند، خودداری نمایید. تا حد امکان، غذا را با سمت مقابل دهان که جراحی نشده است، بجوید.
- پرهیز از مکیدن پس از جراحی دندان: تا حداقل یک هفته پس از جراحی، از تف کردن با فشار و مکیدن شدید (مانند نوشیدن با نی یا کشیدن سیگار) به شدت خودداری کنید. این اقدامات می‌توانند فشار منفی ایجاد کرده و منجر به جابجایی لخته خون و عارضه‌ای به نام “خشکی حفره” (Dry Socket) شوند.
- سیگار کشیدن و الکل: مصرف سیگار و الکل به شدت روند بهبودی را مختل می‌کند و خطر عفونت و شکست جراحی را افزایش می‌دهد. حداقل برای چند هفته پس از جراحی از مصرف آن‌ها به طور کامل پرهیز کنید. مواد شیمیایی موجود در سیگار جریان خون را کاهش می‌دهند و مانع از ترمیم صحیح بافت‌ها می‌شوند.
- فعالیت‌های فیزیکی: از انجام فعالیت‌های فیزیکی شدید، ورزش‌های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین تا زمان بهبودی کامل (معمولاً ۱ تا ۲ هفته) پرهیز کنید. استراحت کافی به بدن شما کمک می‌کند تا انرژی خود را صرف ترمیم بافت‌ها کند.
